ترجمه خطبه 202 نهج البلاغه

بسم الله الرحمن الرحیم

 

در غم از دست دادن حضرت زهرا سلام الله علیها

این سخن از آن حضرت روایت شده که هنگام به خاک سپردن سیده زنان، فاطمه (علیهما السلام) بر سر قبر رسول اللّه (صلوات الله علیه وآله)، چنانکه گویى با او راز مى گوید، بیان داشته است:

 

سلام بر تو، اى پیامبر خدا. سلام من و دخترت که اکنون در کنار تو فرود آمده و چه زود به تو پیوست. اى رسول خدا، بر مرگ دخت برگزیده تو، شکیبایى من اندک است و طاقت و توانم از دست رفته ولى مرا، که اندوه عظیم فرقت (فراق) تو را دیده ام و رنج مصیبت تو را چشیده ام، جاى شکیبایى است. من خود تو را به دست خود در قبر خواباندم و هنگامى که سر بر سینه من داشتى، جان به جان آفرین تسلیم نمودى. «انا لله و انا الیه راجعون».

خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها معروف به خطبه فدکیه!

بسم الله الرحمن الرحیم

 

 

خطبه فدکیه چیست؟

خطبه فدکیه؛ خطبه‌ای است که حضرت فاطمه (سلام الله علیها) بعد از غصب فدک توسط خلیفه اول در مسجدالنبی ایراد کرد.

خطبه فدکیه از جمله ‌خطبه‌های ‌مشهوری‌ است ‌که ‌عامه ‌و خاصه ‌با سندهای ‌معتبر از صدیقه کبری‌ (سلام الله علیها) روایت‌ ‌کرده اند.

بعد از رحلت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) طوفان عجیبی سراسر جهان اسلام را فرا گرفت، و کانون این طوفان مرکز «خلافت» بود، سپس به هر چیز که به نحوی با آن ارتباط پیدا می کرد منتقل شد، از جمله حکم مصادره سرزمین فدک. فاطمه (علیها السلام) که می دید این تجاوز آشکار، توأم با نادیده گرفتن بسیاری از احکام اسلام در این رابطه، جامعه اسلامی را گرفتار یک انحراف شدید از تعالیم اسلام و سنّت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و گرایش به برنامه های جاهلی می کند، و از سوی دیگر مقدمه ای است برای خانه نشین کردن امیرمؤمنان علی (علیه السلام) و محاصره اقتصادی یاران جانباز علی (علیه السلام)، به دفاع از حق خویش در مقابل غاصبان فدک پرداخت، ولی نظام حاکم به بهانه حدیث مجعول «نَحنُ مَعَاشِرَ الأَنبِیَاءِ لَا نُوَرِّثُ؛ ما پیامبران ارثی از خود نمی گذاریم!» از ادای این حق سر باز می زد.

در این خطبه حضرت فاطمه (سلام الله علیها) تأکید می‌کند که فدک حق قانونی اوست و میراثی است که پیامبر (صلوات الله علیه وآله) برای او گذاشته است. محتوای این خطبه افزون‌بر توضیح دربارهٔ مسئلهٔ فدک، دربارهٔ توحید، نبوت، معاد، احکام، قرآن، وضعیت عربستان پیش از بعثت، فعالیت‌های پیامبر و علی بن ابی‌طالب علیهم السلام برای گسترش و تثبیت اسلام، فتنه‌ها، غدیرخم، عهدشکنی مردم، ماجرای سقیفه و مخالفت با نص صریح قرآن است. خطبه ایست بسیار جامع و کامل.

فدک کجاست؟
فدک در زمان حیات پیامبر (صلوات اله علیه وآله) دهکده‌ای آباد بود که در نزدیکی خیبر قرار داشت. پس از تصرف قلعه‌های خیبر مردم فدک با پیامبر (صلوات الله علیه وآله) صلح کردند و نیمی از دهکده را به او بخشیدند تا بتوانند در زمین‌های خود باقی بمانند. به دلیل آن‌که سایر مسلمانان در فتح این دهکده شرکت نداشتند فدک به حکم قرآن مختص پیامبر (صلوات الله علیه وآله) شد وایشان هم درآمد این زمین‌ها را به مستمندان بنی‌هاشم می‌داد و سپس آن را به دستور قرآن (طبق نظر بعضی مفسران بر اساس آیه «وَآتِ ذَا الْقُرْ‌بَیٰ حَقَّهُ» «و حق خویشاوند را به او بده») به دخترش حضرت فاطمه (سلام الله علیها) بخشید.